Merhabalar. Bu mesajda Göteborg şehrinin kendisinden çok, trafiğini ve araçlarını ele almaya çalışacağım. Ne de olsa burası bir gezi sitesinden çok bir ulaşım sitesi.
Merkezi yaklaşık 550,000 nüfuslu bu şehirde bir yerden bir yere gitmenin 4 ayrı yolu varsa da, benim size önerim ilk üçü olacaktır. Zira sonuncusu tam bir çile. İyi ki de öyle.
Bunları;
- Yürümek
Bisikletle gitmek
Toplu taşıma kullanmak
Arabayla gitmek
Sıradan gitmek gerekirse, eğer merkeze yakın yerlerde oturuyorsanız en fazla 30-40 dakika içerisinde yine merkez civarındaki yerlere normal tempo ile yürüyebilirsiniz. Kaldırım konusunda herhangi bir sıkıntı bulunmamakta. Merkez dışındaki yerleşim yerlerine bile yaya/bisiklet ortak yolundan yürünebilir. Bütün kaldırımlar araç yoluyla neredeyse eşit seviyede olup tekerlekli sandalye kullananlar için eğimler mevcut.
Örnek bir fotoğraf aşağıda görülebilir:
Yaya/bisiklet ortak yolu:
Yürümek istemiyorsanız bisiklete binebilirsiniz. Şehirde toplam 800 kilometrelik bir bisiklet yolu ağı mevcut. Üstelik gideceğiniz yerde mutlaka bisikleti kilitlemek için yer bulabilirsiniz. Şehir içinde bisiklete özel yol yoksa bile araç yolundan gidilebilir. Bisikletlere karşı tüm sürücüler çok dikkatli. Trafikten kaçarak varacağınız yere en hızlı şekilde genellikle bisiktle varırsınız. Tabii bu şehrin merkezi için geçerli. Merkezdeki bisiklet yolları aşağıdaki haritada mevcut: (Kırmızı çizgiler)
Centralstation önündeki bisiklet parkı:
Bisikletler ışıksız kavşaklarda her zaman öncelikliyken, ışıklı kavşaklarda kendilerine özel ışığa bağlı olarak hareket etmek zorundalar. Ancak aşağıda gördüğünüz mavi cihazdaki butona basılarak araç ışıkları kırmızıya döndürülüp bisiklet ışığı yeşil yakılabilir. Tabii bu sadece uygun şartlar oluştuğunda geçerli. Sistem yoldaki ağırlık sensörleri ile araba gelip gelmediğini anlayabiliyor ve trafik yoğun değilse veya gelen bir tramvay/otobüs yoksa ışığı bisikletli lehine döndürüyor. Ayrıca kavşaklardaki bisiklet geçiş yerleri kırmızı boyayla boyanmış durumda.
Bazı şehirlerde olan kiralık bisiklet hizmeti Göteborg'da da mevcut. Styr & Ställ (kabaca tercümesi sür ve getir) ismi verilen sistem ister tek seferlik ödeme, istenirse de abonelik yöntemiyle çalışıyor. Şehir merkezine yayılmış 64 istasyon, 1 Mart - 31 Aralık tarihleri arasında 24 saat boyunca çalışıyor. Sezonluk abonelik ücreti yaklaşık 75 SEK (23 TL) ve bisikletlerin ilk yarım saati ücretsiz. Yarım saat içinde bisiklet herhangi bir istasyona bırakılıp yenisi alınabiliyor. Bu şekilde günde 24 sefere kadar bisiklet alınabilir. (12 saate denk!) Bisikletler 3 vitesli ve göbekten dinamolu ön ve arka ışık mevcut.
Göteborg sokaklarını bisiklet sürermiş gibi görmek için: https://www.youtube.com/channel/UCH3oQw ... amD0FmIOiQ
Göteborg'un toplu taşımasını banliyö trenleri, tramvaylar, otobüsler ve botlar üstlenmiş durumda. Banliyö trenleri ve ekspres otobüsler şehri komşu kasabalara bağlarken, tramvaylar ve şehir içi otobüsler genelde merkez ve çevresine hizmet veriyor. Bu ağların haritasını buradan görebilirsiniz. Ulaşım hizmetini Västtrafik firması yürütüyor. Araçları kullanmak için bilet veya abonman gerekli ancak turnikeden geçmeye gerek yok. Bu sebeple arada bilet kontrolüne denk gelmek kaçınılmaz. Bilet fiyatları her yıl değişiyor, bu yüzden sitesine girip güncel fiyatlara bakabilirsiniz. Kopenhag'ın aksine zone sistemi uygulanmamakta, ancak başka bir belediyeye geçecekseniz bilet ücreti ona göre artıyor. Tek bir bilet, coğrafi bölgesinin sınırları içerisinde her toplu taşıma aracında geçerli.
Trenler:
Farklı banliyö trenleri mevcut. En çok kullanılanlar ise Alstom'un ürettiği X61 ve Asea'nın ürettiği X11 modelleri. Aşağıda görebilirsiniz.
Trenlerle ilgili güzel bir Youtube kanalı: https://www.youtube.com/user/jankiwi/videos
Tramvaylar:
Toplamda 161 kilometrelik ağda çalışan 263 tramvay ve 12 hat mevcut. Varacağınız yere en kısa zamanda ulaşmanız için dikkatlice planlanmış aktarma noktaları sayesinde yolda geçirdiğiniz zaman önemli ölçüde azalıyor. (Yine de bisikletle yarışamaz.) Şu anda çalışan 4 farklı tramvay modeli var: M28, M29, M31 ve M32.
ASEA/ASJ tarafından üretilmiş olan M28 modeli:
Hägglunds tarafından üretilmiş olan M29 modeli: (Tasarımı M28 ile neredeyse aynı)
ASEA/MGB tarafından üretilmiş olan M31 modeli:
Ansaldobreda tarafından üretilmiş olan M32 modeli:
Tramvayların sinyalizasyonu, rayların araç yoluyla kesiştiği noktalarda ışığı lehine çevirmesini sağlıyor ve tramvaylar hiç yavaşlamadan devam edebiliyorlar. Bu durum bazı kilit noktalarda otobüsler için de geçerli. Aşağıdaki fotoğrafta araç trafiği durdurulurken tramvaya ve otobüse düz devam hakkı verilmiş.
Bazı kavşaklarda hiç trafik ışığı yok. Buna rağmen trafik sorunsuz işliyor. Buna örnek olarak Korsvägen kavşağını gösterebiliriz. Bu kavşağı büyük bir döner kavşak olarak düşünebilirsiniz. Aşağıya bir fotoğrafını ve kalitesi düşük de olsa bir videosunu ekliyorum.
http://www.youtube.com/watch?v=7ShiQx9BwLc
Otobüsler:
Otobüs hatlarının sayısını açıkçası bilmiyorum, daha doğrusu saymaya üşendim. Ancak en uzunları 24 metre olmak üzere yaklaşık olarak 1700 otobüs çalışıyor.
Tramvaylarda olduğu gibi otobüslerde de mavi renk tercih edilmiş. Ağırlıklı olarak Volvo, Mercedes, Man, Scania, Van Hool ve Autosan markaları mevcut. Filodan bazı otobüsler:
Değişik otobüslerden oluşan bir video derlemesi:
http://www.youtube.com/watch?v=3UYDndk4NFk
Buradaki canavar da neredeyse tramvay uzunluğunda olan 24 metrelik Volvo :
http://www.youtube.com/watch?v=fDea_XrfC78
Botlar:
Göteborg'un adalarına ulaşım botlarla sağlanıyor. Ayrıca şehri bölen kanaldan karşıya botla geçmek mümkün.
Araç trafiği:
İsveçli'ler şehir merkezine olabildiğince az araç sokmakta kararlı. Bunun için bazı önlemler almışlar. Bunlardan bazıları:
-Yüksek otopark ücretleri,
-Limitli otopark yerleri,
-Dar araç yolları,
-Meskun mahalde tümsek şeklinde yaya geçitleri veya yaya geçidi öncesinde uzun ve geniş bir tümsek,
-Şehir merkezine giriş vergisi gibi sıralanabilir.
Otopark ücreti bölgeye ve güne göre değişmekle beraber saati 60 SEK'den 15 SEK'e kadar fark edebilir. Şehir merkezinde arabalar için ayrılmış çok az yol var. Yayalar ve bisikletliler her yerde olduğu için araçlar zaten tek şeritten oldukça yavaş gidebiliyorlar. Zaten şehir merkezi yayalarındır. Bu arada otopark fişi almadan park etmenin cezası 600 SEK (185 TL).
Tümseklere örnek:
Şehir merkezine gitmek için veya şehir merkezinden çıkmak için bu gördüğünüz kameraların altından her geçişinizde sistem plakanıza saate göre değişen ücreti yansıtıyor. Şu anda en yüksek ücret 18 SEK iken yılbaşından sonra bunu 22 SEK olarak değiştirecekler. (Bu vergi şirket arabalarına, motosikletlere ve yabancı plakalara geçerli değil.) 60 dakika içinde birden fazla geçerseniz, geçtiğiniz saatlerdeki en yüksek olan ücret bir defa olarak faturaya ekleniyor. Günde en fazla ödenebilecek tutar ise 60 SEK olarak belirlenmiş.
Eğlenceli bir video ile bitirelim. Gençlerin vergiden "sakınma" yöntemi. Normalde denemeyin tabii.
http://www.youtube.com/watch?v=yDYCumOQDXY
Buraya kadar geldiyseniz teşekkürler! Her şeyden azar azar eklemeye çalıştım. Spesifik sorularınız varsa cevaplamaktan memnuniyet duyarım.
