ist-M.46 » Metro Hatları Numaralandırma Sistemi

[Esat]

Bildiğiniz üzere geçtiğimiz yıla kadar İstanbul' da mevcut raylı sistemler için bir numaralandırma yoktu, bu konu ile ilgili ilk çalışmayı 2005 yılında 2010 yılında en az 3 hattın daha açılmış olacağını ve bunların en az 2 sinin diğer sistemlere entegre olacağını düşünerek bir raylı sistem ağ haritası yapmak ile başladım. Sonrasında hatlara renk ve numara verme işlemini gerçekleştirdim, renk çok spesifik bir konu değildi (ama şu anda önemli olduğunu düşünüyorum) keskin renkler ile birbirinden ayrılmış bir sistem yeterli idi ama numaralandırma nasıl olmalıydı?

En iyi bildiğim örnek Viyana sistemi idi orada da tramvaylar sadece numara ile gösteriliyor metrolar U ile (U Bahn) hatta tramvaylar otobüsler ile aynı numarayı alabiliyor tek farkı otobüsler sona bir A harfi geliyordu. Buradan yola çıkarak bir numaralandırma yapmak istediğimde Türk bürokrasi duvarına çarptım İETT bana tüm hat numaralarını vermek için Bilgi Edinme Başvurusu ya da kurumum adına bir resmi yazı yazmamı istedi ve hiçte istekli davranmadı bende internet üzerinden diğer ülkelerin sistemlerini araştırarak bir çıkarımda bulundum.

Buna göre metro hatları M olmalı idi, ısrarla Hafif Metro denilen sistemde HM, tramvaylar ise otobüsleri değiştiremeyeceğime göre TR olmalıydı, bunun sebebi ise Teleferikleri ve Tüneli de işin içine katmaktı. Bu hatalı sistem nerede ise 1 yıla yakın bu şekilde kaldı. Sonrasında çalıştığım birimde bu çalışmanın dikkat çekmesi ve geliştirilmesi için çalışılmasında daha doğru olan Metro-M Tramvay-T Funiküler-F kodlamasına geçildi ama bu çalışma dışarıdan bir ekibe yaptırıldığı ve açıkçası adamlar metroya bile doğru düzgün binmediği için kusurlu oldu. Müdahil olamadığım bu dönemden sonra uygulama büyük olasılıkla da bu şekilde kalacak gibi görünüyor.

T tanımlamasına karşı çıkılmasını aslında anlıyor ve anlayışla da karşılıyorum ama İstanbul içerisinde otobüs hatlarının fazlalığı ve İETT nin bu konuya ne kadar yaklaşacağını bilemediğim için Tnin kalmasını doğru buluyorum zaten halk bunu kullanımda rakam ile telaffuz edecektir, burada bence en vahim hata kronolojik bir kodlama yapıyoruz derken kronolojiyi es geçmektir. İETT ısrarla Dersaadet Tramvay Şirketinin devamı olduğunu iddia ediyor ama teknik olarak bu devam İstanbul Ulaşım A.Ş. dir. Ama kodlama da Tünel-Taksim tramvayı yok bu olmamalı İstanbul' un ilk tramvayı bu hat ise o T1 olmalıydı ya da eski Kurtuluş-Tünel in 19' u Kadıköy-Moda da T20 olabilirdi pekala(düzenli tarife ile çalışıyor nedense nostaljik deniyor benim bildiğim yılda bir kaç gün özel zamanlarda çalışan şeyler nostaljik tramvaydır) bence tramvay hatları yaygın bir şehirde zaman içinde farklılık gösterebilir açılabilir kapanabilir ama bu numarasını başkasına vermek anlamına gelmemeli o hat yeniden açılırsa başka bir numaramı alacak? Bu açıdan bakıldığında doğru kodlama şu şekilde olmalıydı, tabii İstanbul için yakın vadede yaygın bir tramvay ağını bırakın yeni bir tramvay hattı bile zor görünüyor.

M1-Aksaray/Havalimanı
M2-Taksim/4.Levent
1(19)-Taksim/Tünel
2-Zeytinburnu/Kabataş
3(20)-Kadıköy/Moda
4-Zeytinburnu/Bağcılar
5-Edirnekapı-Mescidi Selam

[alabay]

Evet, bu konuda biz ikimiz çok sohbet ettik ...
İstanbul'un böyle şeylerde bu denli dağinik olmasını anlayamıyorum, eskiden ne kadar titiu bir tramvay şebeke numaralandırması vardı.

Tramvayları otobüslere katmak gerekir(di). Moda tramvayı 20 olsun, 20 numaralı bir otobüs hattı çalışmasin, iş bitti. Eminönü'nden geçen iki hat 37 ile 39 değil mi?! Eh işte ... T harfine hiç gerek yok.

Metrolarda/tren sisteminde kronolojik bir numaralandırma yapılırsa aslında M2 Halkalı-Gebze olmalı. Halkalı-Yenikapı (meselâ) M21 olabilir. Gebze-Söğütlüçeşme M22 olabilir (bunlar kısa ek hatlar). M2A, M2B de mümkün. Yenikapı-Maslak M4, Yenikapı-Havalimanı M3, Esenler sapağı da M5 falan olabilir. M1 ise Karaköy-Beyoğlu. M6 Kabataş-Taksim. Füniküler, Tünel, şu, bu, hepsi bir "Metropoliten" sisteminde dahil görülmeli. Hakiki, 5, 10, 20 hatlık bir banliyö sistemimiz olmayacağına göre, var olan "tren" sistemini de eklemek gerek.

Kaç kez yazmıştım, Basit bir sistem lâzım.

Tramvaylar:
1-99
Otobüsler:
100-999
Metropoliten:
M1-... (buna metrobüsü de katabiliriz!)
Gece:
G1-...
Hızlı:
E1-... (veya A (acele için), H bence iyi değil, telafuz)
Vapur/IDO:
V1-... veya D1-...
Teleferik:
T1-... (ki bunlar önemli mi acaba? Basitçe A, B, C diye de adlandırılabilirler)
Unuttuğum var mı?

Otobüslerde (ve tramvaylarda) ana arter hat numaraları olmalı:

1-9, 101-109, ...
Onluk hanede semt belirtilebilir:
X1X=suriçi, X2X=Sarıyer, X3X?=Kadıköy (atıyorum).
Yani 114 suriçinde gezen bir hat, 325 Sarıyer ile alâkalı, 132 ve 432 Kadıköy ile alâkalı ve birbiriyle de paralel veya bağlı ...
Çoğumuzun tanıdığı Akın üstadın da, benden farklı fikirleri vardı. Bir arkadaşımız daha (ismini unuttum af ola) 4 rakkama kadar ulaşan bir sistem icad etti. ben şahsen 4 rakkamlı hatları iyi bulmuyorum, benim burada çok var, ve insan zor anlatiyor 7245'ten in, 236'ya bin, falan diye ...

B. Alabay

[Esat]

İstanbul gibi bir kentte hem otobüs sisteminin dağınıklığı ve yoğunluğu hemde ülkemizin garip bürokratik ve ben biliyorumcu yapısı nedeni ile otobüs kodlaması içinde tramvayları göstermek için ortak bir kodlama yapmak bence çok zor, genel olarak her iki sistemde aynı numaralar dahi olabilirdi ama yaygın bir tramvay şebekesi olmadığı için otobüs hat numaraları içine de giydirilebilir.

Bu birazda bakış açısı ya da incelenen ve örnek alınan sistemler ile ilgili, bir örnek olarak verdiğiniz 37 ve 39 hiçbir mantığa oturmayan ve zaten bir mantık ile oluşturulmamış tamamen amiyane tabir ile sallama rakamlar bu açıdan bence hiç bir bağlayıcılığı yoktur ve emsal olmamalıdır.
Diğer bir örnek yine bana kalırsa aynı hat üzerinde bile olsa ayrı bir tarifesi var ise kısa parkurlarda numaralandırılmalıdır, yani İstanbulda 1960 a kadar 30 küsur (50 olduğu söyleniyor ama ben hiçbir haritada göremedim) tramvay hattı varken bu hatlar 15 ayrı caddeden gitmiyordu, toplam 7 bilemediniz 8 ana güzergah üstüne dağıtılmışlardı bu bağlamda Cevizlibağ-Eminönü seferleri kısa parkurdur ama ayrı numaralandırılmalı(mıdır?) diye düşünüyorum.

Aslında birazda kendime kabahat buluyorum yapılan çalışmalarda nerede ise ilk örnekleme ve kodlamayı yaparken sistemin görseline ağırlık verirken işletme kısmını iyi tasarlayamamak gibi kritik bir hata bu çalışmada yönlendirici olmuş olabilirmi? Eğer böyle bir durum meydana geldi ise aslında üzücü, ben hatalı da olsa bir sistem ortaya koyarken kalıcı sistemi yapanların gerekli ve yeterli araştırma yapmadan, kronolojik kodlama adıyla kronolojik olmayan ve bir temelide olmayan çalışma ortaya koymaları çok iç açıcı olmadı.

Mevcut Durum aşağıdaki gibi:

[kaçak yolcu]

bana istanbulda dağınık ve yanlış olamayan bir şey gösterin?

[Kemal Çevik]

Arkadaşlar,

Aslında M, T ibaresini ve hat numarasını ayrı ayrı kullanırsak benim gözümü ve aklımı tırmalamayacak. Uzun zamandır nedir diye düşünüyordum sonunda Esat'ın örnek tabelalarını görünce jeton düştü.

İlk vakit bulduğumda bir örnek yapacağım.

Söz

Kemal ÇEVİK

[Kemal Çevik]

He he biraz kopya çektim ama aslında T4 ile T 4 arasındaki farkı dile getirmeye çalışıyordum, böylelikle bunun 4 numaralı tramvay hattı olduğu rahatça anlaşılıyor.

Ne dersiniz?

Kemal ÇEVİK

[Esat]

Siz kopyayı başka yerdenmi çektiniz Kemal Bey aslında bu şekilde bir kullanım öngörülmemişti ama şu anda fena fikir gibi de görünmüyor, neden kopyayı başka yerden çektinize gelince zaten M ve T için iki ayrı logo düşünülüyor )))) hatta şu an kabulde bekliyor bile diyebiliriz.

[alabay]

Hmmm ... bilmiyorum, bence M1, M2, M3 gibisi daha iyi ve mantıklı.
T2, T4, T12 taraftarı değilim (zaten), evvelden de dediğim gibi bence tramvay hatları otobüs şebekesine dahil olmalı. Ama hiç yoktan belki T... de iyidir.
Ama bir düşünelim, başkasına da soralım, ne var, şöyle güzelce 20 numaralı hat, 1 numaralı hat diye tramvaylarımız olmasın? 20 Kadıköy-Moda, 1 Taksim-Tünel, eh ötekileri de artık 37 ve 39 olsun, bitsin

B. Alabay

[Kemal Çevik]

:) Siz kopyayı başka yerdenmi çektiniz Kemal Bey :) :D aslında bu şekilde bir kullanım öngörülmemişti ama şu anda fena fikir gibi de görünmüyor, neden kopyayı başka yerden çektinize gelince zaten M ve T için iki ayrı logo düşünülüyor :))))) hatta şu an kabulde bekliyor bile diyebiliriz. ;)

Aslında burasıydı.....




Kolaylıkla anlaşılabileceği gibi

M= Metro
T= Tramvay
Bus = Otobus

RER = Reseau Express Regional (Bölgesel Ekspres Şebeke) Bizde Marmaray buna banzeyecek, hatta yerel meraklılar şimdiden aynı yönde olduğu için Istanbul'un RER A'sı demeye başladılar. (eh bir miktar tuz serptik tabii çorbaya )

Yeşil yaprakımsı logo = Transilien (SNCF'in Ile de France şirketi) Banliyö treni

Ne demişler aklın yolu bir
Kemal Çevik

[Mehmet Kasım]

hatlar ve numaraları:

M1:Yenikapı-Aksaray-Otogar-Havaalanı

M2:Hacıosman-4.Levent-Taksim-Yenikapı-İncirli

M3:Yenikapı-Aksaray-Kirazlı-Halkalı

M4:Bakırköy-Kirazlı-Başakşehir

M5:Kadıköy-Kartal-S.G.Havaalanı

M6:Üsküdar-Ümraniye-Çekmeköy

M7:Bakırköy-K.Çekmece Beylikdüzü-Silivri

M8:Havaalanı-Olimpiyatköy-Bahçeşehir

M9:Beşiktaş-Alibeyköy-Mahmutbey

M10:Bostancı-Çekmeköy-Ümraniye

M0:MARMARAY


Is it clear !!!!

[alabay]

Eh tam klier değil dha, ama başlarız. Esat, sen bana malzemelerini bir gönder.

Bak, karışıklık başlıyor. O Otogar'dan kalkacak hat şimdi hangisiydi? M3? O zaman o öyle olmaz, yoksa paralel hatlar tasarlanmış mıydı? O zaman Marmaray'dan da bir kaç hat geçer. Banliyö uzantıları da vardı bir zamanlar ... SIlivri falan, onları da bir toplayalım. Ya M sistemine dahil edilirler, ya da B sistemi olur, bence beş, on, onbeş B hattı olmayacağına, bunları da M olarak dahil etmek mümkün.

Marmaray'ın ana arteri M1 olmalı.

Şu an tramvay olan, metroya dönüştürülebilir hatları da bir belirleyelim. T4 öyle bir şeydi, değil mi? Öyle ise (!) M4 ismini açık tutmak gerek. İşte bir de bu var, açıkta tutulan numaralar. "Benim" sistemim belki biraz değişik olabilir, bakalım. Bir kaç variasyon düşünürüz.

B. Alabay

[Esat]

Aslında senin düşündüğün daha doğru olabilir, T4 şimdilik tramvay ve biz ısrarla tramvay diyeceğiz ama içimizde bir grupta Scadası tamamlandığında bu hattın LRT olacağını söylüyor işte burada bence önemli bir ayrım var, bu ayrım bizim milletin bilmedi şu aslında Aksaray-Havalimanı ile Zeytinburnu-Kabataş' ın kapasite değerlendirmesinde ikisininde LRTS olması gibi ama dediğim gibi bu teknik bir ayrım burada biz bu ayrımı neye göre yapmalıyız T4 yerine o zaman bence M3 boş bırakılmalıdır, çünkü hali hazırdaki açılmış ama tramvay olarak işletilen metro sistemi burasıdır dolayısı ile Topkapı-Habibler LRT M3, (Yenikapı)Otogar-Bağcılar M4, Başakşehir M5, bu bakış açısı ile M3 uzunca bir süre boş kalabilir neden çünkü 3 vagon ile işletilmeyecek, ne zaman bu kapasiteye çıkar o zaman M3 olur T4 boş bırakılır, sanırım Avrupa sistemi buna benzer bir yapıyı kullanıyor kapanan bir hattın numarasını başka bir hatta vermiyorlar dolayısı ile 4 kapandımı herkes biliyor 4 Edirnekapı-Sultançiftliği idi, belki ileride muadili bir tramvay hattı yapılırsa ona bu 4 numara verilebilir ama bambaşka bir yerdeki bambaşka bir hatta değil.