tr-D.07 » Tren İşetmeciliği Özel Sektöre Açılıyor

[Esat]

Ulaştırma Bakanlığı, demiryollarını özelleştirmek için harekete geçti. Buna göre, trenini alıp gelen her firma, demiryollarında tren işletmeciliği yapabilecek. Konuya yönelik taslak son aşamaya gelirken, yerli ve yabancı firmalar, demiryollarında devletin rakibi olarak yolcu taşıyacak. Demiryolu özelleştirmesiyle, Ulusoy ve Koç gibi yerli devler yanında, çok sayıda yabancı ülke de ilgileniyor. Özel sektör, Marmaray ve hızlı trende de işletmecilik yapabilecek. Demiryolları sektöründe çok sayıda oyuncunun yer almasıyla, bu alanı düzenlemek için de bir üst kurul oluşturulacak. Üst kurul, işletmecilik yapmak isteyen firmalara lisans verecek.

TEKEL HAKKI KALKIYOR

Ulaştırma Bakanlığı tarafından hazırlanan ve gelecek yıl hayata geçmesi beklenen taslağa göre yabancı firmalar da Türkiye'de tren işletmeciliği yapabilecek. Ulusoy ve Koç gibi firmalar başta olmak üzere, Türkiye'den ve yurtdışından çok sayıda şirket, Türkiye'de demiryolu işletmeciliği yapmak istiyor. Alman ve Koreli firmaların da Türkiye'de işletmecilik yapmak istediği öğrenildi. İşletmeciler, istedikleri tren hattında, Marmaray ve hızlı tren hatlarında işletmecilik yapabilecek. İşletmeciler, trenlerini yurtdışından temin edebilecekleri gibi TCDD'nin trenlerini de alabilecek. Bakanlığın üzerinde çalıştığı sisteme göre, herhangi bir hattın hattının kullanım hakkı belli bir süre için özel bir firmaya verilecek. Aynı hattı birkaç firma birden kullanabilecek.

TRENLERE DE ÜST KURUL

Türkiye'deki tren işletmeciliğine çok sayıda firmanın talip olması durumunda, bu alanda da düzenleyici kurum ihtiyacı doğacak. Bu amaçla, demiryolu sektörünün de regülatör kurumu olacak. Bu kurum, sektörde faaliyet göstermek isteyen firmalara lisans verecek. Yeni dönemde, özel sektör tren hattı da döşeyebilecek. Bir firma, müşteri potansiyelinin olduğunu düşündüğü güzergaha hat döşeyip işletmecilik yapabilecek. Söz konusu düzenleme, Türkiye'de işletilen trenlerin yurtdışına çıkış hakkını da sağlayacak. Mevcut sistemde, TCDD'nin işlettiği trenler yurtdışına çıkamazken, Türkiye'de de altyapı ayrılacağı için bu hak elde edilecek. Düzenlemeyle, Türkiye'deki altyapının kullanım bedelleri de belirlenecek. Kilometre başına demiryolu kullanım hakkının belirlenmesiyle, artık yurtdışından gelen trenler de Türkiye'den geçiş yapacak.

Bu bence cok güzel bir gelisme, Avrupa da son dönemde hiz verilen hizli trenlerin tum ulkeler arasinda yolculuk edebilmesi ile ilgili projelerin kapsamina Türkiye ninde girmesi saglanacaktir bu sekilde, bir ihtimal ülkemizde de rayli tasimaciligin gelisimine pozitif katkida bulunacaktir.

[alabay]

Ben bu özelleştirmelerin dostu değilim. Özelleştirildi, burada herşey özelleştirildi, telefonlar, gaz, elektrik, trafik, ... ee? Hiç bir şey dendiği gibi olmadı. Nah rakibet, sadece ve sadece insanlar soymak niyeti. Belki devlet anlamım biraz romantik, ama bir devletin kendi halkı için var olması ve çalışması benim içın normal. Ve bunlar için -bence- devlet tekelleri de gerek. Nitekim vergilerle ödenen toplu taşım gibi şeylerde kâr konu olmamalı. Ama? Oluyor. Yani, bence iyi değil. Demiryolu konusunda nedense Türkiye ciddî bir şekilde uyudu. Ama uyanması için özelleştirmeye gerek yok.

B. Alabay

[Esat]

Senin bahsettigin anlamda özellestirmeye bende karsiyim, tabii ki devlet dedigimiz kurum sosyal devlet ilkesinden hareket ile toplu ulasim gibi hizmetleri öncelikle kar amaci gütmeksizin halkina vermelidir, yoksa belediye baskani ikide bir cikip otobüslerimiz zarar ediyor derse ben buna sadece kizar ve gülerim, banane ediyorsa etsin devlet bu hizmeti vermek zorunda bunuda en zarar ile atlatmak icin ucretini aliyor zaten, ama yazida bahsedilen özellestirme daha cok raylarin özellestirilmesi ile alakali yani firmalarin kendine özel tren katarlari ile isletmecilik yapabilmesi ki bence bu gereklidir bu anlamdaki sey özellestirme degil aksine subvanse ve istihdam saglamaktir.

[canas]

Cok güzel bir haber. Türkiye için hayırlı olacağını düşünüyorum. Tabi şimdi özelleştirme dışında devlet bu işi yapamazdı sorusu yükselecek. Benim tek diyebileceğim hangi hükümet olursa olsun demiryollarını boşladı. Yani kararlı bir boşverme durumu var.
Diyelim bir ulaştırma bakanı demiryoluna cok önem verdi ve de TCDD'nin bütçesini 2 katına çıkardı. Böyle bir durumda bile herhangi bir hükümet değişikliğnde, TCDD yine önem kaybedebilir. Demiryolu yatırımlarında süreklilik olması için Özel sektörün o işten para kazanması ve de Demiryolunun önünü açıcak gelişmelerin takipçisi olması Türkiyeye zaman kazandıracaktır.
Ayrıcana devletin bütçesi bellidir. Kanımca devlet özel sektörün yapmaya talip olduğu hiç bir seye el atmamalıdır, çünkü özel sektörün yapmayacagı ama devletin yapmak zorunda olduğu bir cok yatırım vardır (hastane, okul gibi).
Son olarak Türkiye de maalesef Araba-Kamyon-Karayolu lobisi güclüdür, bunu dengelemenin en iyi yolu demiryolundan para kazanan özel sektör kurulusları olmasıdır. Böyle olduğu takdirde 5 sene sonraki bütce görüsmelerınde duble yollar yerin hızlı tren hatlarına daha fazla para ayrılıcaktır.

[Esat]

Demiryollarının özelleştirilmesi için yapılan çalışmalarda sona yaklaşılıyor demek ki bizzat bakan talimatını vermiş ve 4 senelik bir geçiş sürecini öngörmüş, bakalım bu özelleştirme beklediğimiz anlamda bir kalitemi getirecek yoksa bildiğimiz anlamda ucuza adam çalıştır komisyonu almı olacak?

Ulaştırma Bakanlığı demiryolları için kolları sıvadı. Demiryollarını özel sektöre açacak olan kanun çalışmasını gündeme getiren Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım, bürokratlardan TCDD"ye 2012"ye kadar 12 milyar dolar yatırım yapılmasını ve kurumun kara geçer hale gelmesini istedi.

TCDD personeli için düzenlenen iftar yemeğine katılan Yıldırım"ın burada yeni hazırlanan TCDD kanunu ve ileriye yönelik hedefleri anlattığı kaydedildi.

Bakan Yıldırım: Demiryolları artık hükümetlerin inisiyatifinde olmayacak

Kanunla birlikte demiryolları için yeni bir dönemin başlayacağını söyleyen Yıldırım"ın, "Demiryolları artık hükümetlerin inisiyatifinde olmayacak. Yatırımlar zorunlu hale gelecek" dediği öğrenildi. Yıldırım, bürokratlara, "Kanunla birlikte demiryollarının çehresi değişecek. Çalışmalarınızı yapın. 12 milyar dolarlık bir yatırım gerçekleştirilecek. 2012 yılında demiryollarını kára geçen bir kurum haline getirin" talimatı verdi.

[alabay]

Özelleştirme hiç bir avantaj sağlamıyor. Batının yaptıklarını göremiyorlar mı Türkiye'de? Yani ille de Almanya'da olan problemleri orada da mı istiyorlar? Ne biçim bir özlem.

B. Alabay

[Esat]

Ben avantajları olacağını düşünüyorum, bir kere istihdam artacak ve devlet istihdamında olduğu gibi dayı/yeğen kıyağı olsa da bu kimseye koymayacak çünkü adı üstünde özel firma.

Sonra zaten kalkıpta ne ben bir tren seti alıp işletebilirim (yani kaliteyi düşürmek) ne de elin DB si SNCF i gelip burada tren işletir (yabancıya vermek) ama mevcut kanun o DB nin buradan trenlerinin geçmesine de büyük kısıtlamalar getiriyor dolayısı ile bu engeller kalktığı zaman aktarmasız Mardin-Münih hattı olsa fenamı olur? Hiçte fena olmaz, eger hızlı tren hatları yapıyor isek ve bu hatların bir ucunu Asya ya bir ucunu Avrupa ya bağlıyor isek örümcek kafalara aldırmadan bu izinleri vermeliyiz vermek zorundayız çok istediğimiz AB nin müktesebatı (ne demek ulan bu) herhalde bunu gerektiriyordur

Bu anlamda demiryollarının kullanım hakkı özel firmalara verilmelidir, yeni gar ve bakım alanları planlanmalı bu bakım alanları yurt içinden bu işi yapacak firmalara kiralanmalı ve bu firmaların şehirler arası yolcu taşımacılığı yapmasına izin verilmelidir, maalesef devlet kurumlarımızın yapısı nedeni ile modernleşme süreci gerçekleşememektedir ve TCDD de bundan nasibini almaktadır, görünüşte çok karlı gibi yağlı ballı gelsede zaten ülkemizin pek çok taşımacılık firması bu işe mesafeli yaklaşacaktır çünkü bir otobüs kaç para bir vagon kaç para? ki zaten girse girse isim vermeyelim ama büyük otobüs firmaları girecektir (bu yönde etüt çalışmaları yapanlar vardı)

[alabay]

İstihdam nerede kalkacak yahu, uyan! Burada kondüktörler bile kalktı artık. Arada sırada bir test yapıyorlar, yakalanan yanıyor, o kadar. Büyük rezalet. Almanya meselâ İsviçre CityNightLiner'i de aldı, e? Pis (!), bakımsız ve işte hiç de artık İsvicre havası olmayan bir şey oldu. Belki TCDD'den iyi, ama DB'nin sadece bazı şeyleri mükemmel. Ve unutmamalı, insan taşımacılığı o kadar önemli değil, en önemlisi yük.

Yine de, bakarsın, DB satın alır. Nitekim özelleştirilmiş şirket, ve Almanlar tüm dünyada artık deli gibi şeyleri ele geçiriyorlar, DHL de basit Alman Postası" artık, Çin'de olsun, burada olsun. TCDD DB olursa, belki iyi olur, ama ben yine de özelleştirmeye karşıyım. Komünizm battı, şu an Kapitalizm batıyor, biz de özelleştireceğiz? Ya, Amerika'da bile artık "devleeet, kurtar bizzüüü" diye bağırıyorlar.

B. Alabay

[Esat]

Bence sen hala yanlış yerde takıldın, burada TCDD herhangi bir yere satılmıyor, sadece devletin olan demiryollarından başka tren şirketlerine de kullanım hakkı satılıyor sen çok milliyetçi isen git yine TCDD ye bin, diğeri hizmetini beğeniyor ise başkasına binsin parayı kazanan yine devlet olacak, ikincisi siz o istihdam olayını yıllar önce kaçırmışsınız burada ki halkın bilinci ve yaklaşımı ile oradaki aynı değil (gerçi artık Almanya buradan beter) burada biletçi, peroncu gişeci güvenlikçi olmadan bu iş yürümez bu da istihdam demektir mecburlar buna

[alabay]

Bak işte, ben buna inanmıyorum! Almanlar bu konularda Türklere herhalde çok benziyordu, burada da bir iş için 10 kişi gerekiyordu, biletçi, gişeci, anonsçu, kontrolör ... ee? Hepsi pat diye yok oldu. Bugün sana bir mesaj ilettim, şimdi, zaten uzaktan kumandalı olan (!) istasyon anonslarını da artık kaldırmayı düşünüyorlar. Yani, bir tren gelecek mi, gelmeyecek mi, tren mi geçer ... hıyarkafalar kendileri görsün veya görmesin, buna para yok. Gayriistihdam yani. Ve aynen bu Türkiye'de de olacak. O, nüfusumuz bir kaç sene sonra iki milyar olacak diyenlere nasıl diyorum, onlarca sene sonra nüfusumuzun 60 milyona inip kalması söz konusu olabilir, aynen o şekilde bunu da söylüyorum. Burada olan, orada da olur. Nitekim sistem aynı. Ve ne buranın, ne de oranın sistemi. Geldiği yer de şimdi yeni sistem peşinde!

B.

[Esat]

Özelleştirme konusunda ciddi bir adım daha atıldı. 2012 programında TCDD nin yeniden yapılandırılması ve hatlarda özel şirketlerin vagon ve lokomotif satın alarak taşımacılık yapmasına ilişkin düzenlemeler yapılması kararı var. Kararda aslında ağırlıklı olarak yük taşımacılığının demiryollarına kaydırılmasının düşünüldüğü belirtiliyor ki bana göre de doğru olan bu. Fakat, halen çift hat, elektirifikasyon ve sinyalizasyon gibi konularda eksikleri olan sisteme nasıl karayolu ile yapılan taşımacılığı aktarmayı planlıyorlar bilemiyorum. Önce yatırımların tamamlanarak en azından yoğun koridorlarda iyileştirmelerin bitmesi gerekir diye düşünüyorum, umarım nasıl olsa hazır diyerek hızlı tren hatlarında yük trenleri ile fıldır fıldır cirit atılmaz her ne kadar bir mahsuru yok denilse de bana çokta doğru gelmiyor. Özel şirketlerin taşımacılık yapmasına karşı değilim hatta yolcu taşımacılığı yapmasına dahi karşı değilim, çünkü nerede ise tamamen bozulmuş bir düşünce yapısı ile yürütülen şehirlerarası karayolu yük ve yolcu taşımacılığının hem azaltılması hemde geriye kalanların kendisine çeki düzen vermesi için bu konunun üzerine iyice gidilmesi gerekiyor.

http://ekonomi.milliyet.com.tr/tcdd-ye- ... efault.htm

Daha önce de zaman zaman dile getirilen TCDD’nin ‘özele açılması’ hedefi, 2012 yılı programına resmi olarak girdi.

Programda, “demiryollarında özel sektör tren işletmeciğine geçiş, TCDD’nin yeniden yapılandırılması” kararı yer aldı. Programda, “Yük taşımalarının demiryolu ağırlıklı yapılması ulaştırma sektöründe stratejik bir amaçtır. Bu doğrultuda demiryolunda özel sektör tren işletmeciliği geliştirilecektir. Yük taşımacılığı özel sektörün işletmecilik avantajlarından yararlanmak üzere serbestleştirilecek ve TCDD yeniden yapılandırılarak kamu üzerindeki mali yükü sürdürülebilir bir seviyeye getirilecektir. Özel sektörle ortaklıklara gidilerek başta sanayi bölgelerine olmak üzere demiryolu bağlantı hatları yapılacak ve araç yatırımları özel sektöre bırakılacaktır” denildi.

Bu sonda yer alan "bağlantı hatları" önemli bir ifade, bulunduğum yerde bu konu çok uzun zaman önce yapılmış şeyler var, tabii ki burada da yoğun bir tır ve kamyon taşımacılığı var, bu tamamen yok diyemezsiniz ama en basitinden derli toplu yerleşimlere sahip tüm sanayi alanlarına erişen demiryolları var. Bunlar sistemin bütününe dahil olmayan tek hat üzerinde hatta elektrikli dahi olmayan yollar, ama limanlara gelen ya da yurtdışından trenler ile gelen konteynerlar ya da yük vagonları sadece bu bölgelere çalışan lokomotifler ile gümrük ya da liman bölgesi gibi noktalardan alınarak firmalara dağıtılıyor, pek çok firmanın içine kadar giriyorlar, daha sonrada boş vagonları alıp götürüyorlar. Her şey gayet güzel yürüyor, bizde bu konuda korkunç büyük bir eksiklik var gibi, geçtim il endüstri bölgelerini büyük üretici firmalarımızın kaç tanesi böyle bir imkandan faydalanıyor onu merak ediyorum.

[Esat]

Özelleştirme süreci ile ilgili adımlar netleşiyor, daha önce devlete ait yollar üzerinde özel firmaların taşımacılık yapmasına olanak sağlayan kanun dışında uzunca bir süredir dile getirilen TCDD yani "Türkiye Cumhuriyet DEVLET Demiryolları" nında özelleştirilmesi işi yapılacak. Tabi bu açıdan ele alınca faydası zararı tartışmalı bir konu, ben yollar ve bakım işi devlette olup, bu yollar üzerinde parası karşılığında özel firmaların taşımacılık yapmasına karşı değilim, bu özelleştirmeden ziyade bir rekabet ortamı ama devlete ait bir kurumun A.Ş. statüsüne çevrilmesine de taraftar değilim. Düşüncemi açayım, kentiçi raylı sistemlerde özel statü ile çalışılması işe yarıyor, işler hızlı yürüyor, personel ile ilgili esnek olunuyor, malzeme alımı falan filan herşey daha kolay ama devlete ait böylesi büyük ve büyüyen bir işletmenin tamamen özelleştirilmesi ne kadar doğru? Ticari terimleri yapıları çok iyi bilmem ama bir şirketten daha büyük olmalı olacaksa da, örnekleri hep holding, altında şirket olarak her bir branş ayrılmış durumda, böyle iş idari olarak gayet iyi yürüyor ama personel politikası nedir? Bunu bilmiyorum açıkçası EU örneklerinde personel hala devlet personeli olsa gerek, emin değilim ama bizde bunun suyu çıkacak, 3 liralık işi 1,5 liraya yaptıracak adamlar gelecek, biraz korkuyorum açıkçası bu yüzden. Bakalım neler getirir bu yapılanma

http://tcdd.net/tcdd-a-s-kuruluyor-tcdd-net

Türkiye Demiryolu Ulaştırmasının serbestleştirilmesi kanunu ile ilgili olarak 08.02.2013 tarihinde sivil toplum örgütlerine bilgilendirme toplantısı yapıldı.Toplantıda kanun taslağı hazırlıklarında sona gelindiği,Başbakanlık kanunlar ve kararlar genel müdürlüğünde son şekli verildikten sonra yakın zamanda kanunun çıkacağı bildirildi.Kanunda önceleri Türk Tren A.Ş olarak kurulması planlanan ve İktisadi Devlet Teşekkülü olacağı bildirilen şirketin TCDD A.Ş olacağı ve bağlı ortaklık şeklinde kurulacağını,ayrıca çalışanların merak ettikleri %30 emekli teşvik ikramiyesi uygulamasının da kanunda yer aldığı kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay içinde emekli olan memur ve sözleşmeli personelin emeklilik ikramiyelerinin %30 fazlasıyla ödeneceği bilgisi verilmiştir.