Evvveeet, gelelim yine bizim beyin fırtına köşesine
Şu anki (Ağustos 2013) durum galiba şöyle:
Metro:
M1A [Yenikapı]AksarayAtatürk Havalimanı
M1B [Yenikapı]AksarayKirazlı
M2 [Yenikapı]ŞişhaneHacıosman
M2 (Taksim)Sanayi MahallesiSeyrantepe
M3 KirazlıMetrokent
M3 (Kirazlı)İkitelli SanayiZiya Gökalp Mahallesi(Olimpiyat Parkı)
M4 KadıköyKartal[Kaynarca]
M5 [LeventRumelihisarüstü]
M6 [ÜsküdarÇekmeköy-Sancaktepe]
M7 [KabataşMahmutbey]
[inşaat/plân], (belirli)
Banliyö:
B [Halkalı-Gebze]
Tramvay:
T1 KabataşBağcılar
T3 KadıköyModaKadıköy
T4 TopkapıMescidi Selam[Habipler]
Funikülerler:
ø KaraköyBeyoğlu
F1 KabataşTaksim
Teleferikler:
Piyer LotiEyüp
MaçkaTaşkışla
[RumelihisarüstüAşiyan]
Bence görünüyor ki, salata. En ayıbı da, İstanbulun kart çizer bir Almanın (galiba bir Alman idi) haritalarını, sırf CC lisansı var diye, beleşten kullanması. İşin matrak tarafı, o kişi bizim gibilerinden dolayı (benim şahsen onunla irtibatım vardı), burada yumurtladığımız bazı fikirlerin »hakikate yansıması«. Yani, Beyoğlu/TünelTaksim noztalco hattı T5, haha. Ne komik. İlk T5 diyen kimdi? Galiba Esat ağamız! Dinleyen? Yoktu. Maksi gardaş, zorladım, haritaya geçti, birden, T5 oldu. Ne alâkasız bir şey.
Bizde acaip CİDDÎ bir sistemsizlik problemi var. Bunu bu ortamda da, başka ortamlarda da eleştirdik, eleştirmekle kalmadık, düzeltimler ve teklifler sunduk, olmadı. Biz derken, hem biz buradakiler, hem sevmesek bile, bir zamanlar beraber çalıştığımız, işten anlayan, başka ortamlarda gezinenler. Kimse dinlenmedi. Garip bir durum. Bu noktadan yola çıkarsak (uzun, ince, gece, gündüz), otobüs sistemine değeriz, ki o büsbütün bozar. Aslında girmemeli. Ama
tramvay şebekesi de aslında otobüsle daha yakın olduğundan, problem buradan başlıyor. T harfini kullanmadan, tramvaylara ilk 10 veya 20 veya bütün iki rakamlı numaraları serbest tutsak, ya 1, 2, 3 diye numaralanabilirdi, ya da, semtine göre, 10, 11, 20, 21 falan diye gidebilirdi. Olmadı. T oldu. T sallıyoruz, ne güzel.
O zaman, T1, T3 ve T4 sağlam. Şimdi şu küçük Taksim tramvayı ne? T5 mi? Resmî? TophaneSultanahmet hattı ne oldu? Yapcaz, etçezdik? T2 olurdu. Yenikapı ne olacak? Oraya tramvay yapmamak büyük hata olur, hem de EN böyyüğü. Tophane hattını Sultanahmetten oraya işletsek? Oradan da bir Aksaray, oldu da bitti maşaallah.
Gelelim metrolarımıza. Sallataaa
biri M1A, M1B. Ötekisi? Öyle kol basıyor değil de, kol çıkıyor. Lambaya püf deee
perdeyi ört gız, çekme de ört, gııız.
TEK bir sistem getirilmeli. Ya türevli, ya rakamlı. Ya başka bir şey.
Üç ihtimal var:
1.) Olduğu gibi, M1A, M1B
o zaman Seyrantepe hattı M2B ve Stadyum kolu da M3B. Ki ben bunu da doğru bulmuyorum. Bence (!) A dediğimiz anahat türevsiz olmalı. Farklı hat türevli olsun. Yani, M1 ve M1A. M2 ve M2A, M3 ve M3A. Ama bu da benim (!) hoşuma gitmiyor. Çünkü hat isimleri zorlaşıyor ve garipleşiyor: emüçağ, embirbeğ.
2.) Öyle görünüyor ki, büyük hatların şu an tek çıkan kolları var. Raftaki masterplâna bir bakarız, 50 sene için hemen biliriz, hiç problem değil. Di mi? Madem tek kol çıkıyor, şunu da tetkik edelim: Dokuz hattan fazlası olacak mı kısa sürede, olmayacak mı? Bence olmayacak, pek gerek de yok belki. Neden soruyorum? Çünkü bence en güzel sistem şu: M1, M2, M3, M4
M9 hattına kadar dokuz ana hat olursa, her hatta alternatif güzergâhlar rakamın tekrarlanmasıyla belirtilebilir. Tek alternatiften fazla olmayacaksa: M11, M22, M33, M44
M99. Yok, daha fazla alternatif olacaksa, başka türlü, 1, 2, 3 diye ekleyerek. Yani M1 hattında ilk kol M11, ikincisi M12, üçüncüsü M13. M6 hattında ilk kol M61, ikincisi M62.
3.) Metrolara Mx şeklinde isim vereceğimize, tamamen farklı şekilde hatlara harf vermek de mümkün. M1 olur A hattı, Msiz. M2 hattı olur B hattı. A, B, C, D, E, F, G, H, I, K, L, M, N, O, P, R, S, T, U, Z. Hatasız sistem için Ç, Ğ, İ, Ö, Ü ve V harfleri kullanılmaz. Demek ki, 20 hat için isim olur. Gerekirse, türevlere numara verilir. Veya yine harf çifti, A, AA, B, BB. Bu sisteme banliyöyü da katmak mümkün. Bu sistemi metro/banliyö için değil de, tramvay için de kullanabilirdik. Böyle kalsın, beyin fırtınası olsun.
Ben hep derdim, Funiküler hatlarını da metrolara katmalı. Aslında hâlâ o fikirdeyim. Ne için ötekileştirelim ki? Neden daha fazla harf ve sistem salatası olsun? Tamamen gereksiz. Ama ille de F sistemi isteniyorsa, KaraköyTünel/Beyoğlu hattına da bir isim gerek. Şu an ulu Maks buna T demiş. Biz de möö der gibi, peşinden gidiyoruz. Olur mu öyle şey yahu? Madem ona F1 ve KabataşTaksim hattına F2 demeyi becerememişiz, bari ilk Tünel dediğimiz hatta artık adamakıllı F2 diyelim, iş bitsin. Bir daha yazıyorum, bence metro sistemiyle aynı olmalı. Olmalı ama, o zaman numara sıkışıklığımız olabilir.
Gelelim teleferiklere
öyle ki, artık bir kaç tane oluyor ve toplu taşımda rolleri önemlileşiyor. Ben hâlâ HalkalıBoğazgeçÇamlıcaGebze EN böyyüğ teleferiği abes buluyorum, ama boşverelim şimdi onu. Yine de şu an iki tane işleyen ve Aşiyana gerekebilecek üçüncü bir hat söz konusu. Tramvaylara T harfini sarf etmeseydik, şimdi T harfimiz olurdu. Funilerin Fsi de gitmiş. Ne kalıyor? Hava için H. Büyük (en!) bir masterplân olsaydı ve tüm hatların bir numaralandırma sistemi olsaydı, meselâ üç rakamlı bir hatlandırma teleferikler 900lü numara koridoruna sokulabilirdi, ama o Alman/İsviçre/Batı kafa. Ne yazık ki otomatik sorgulama da Alman kafa, ve işin içine bir veritabanı girdi mi, olmuyor işte öyle sallamak. Problem en, en, en geç burada doğdu, doğuyor ve doğacak.
İstanbul toplu taşımı için en iyi sistem temennilerim ile.
Madem böyle bir salata düşünülmüş, tüm metro hatlarına harf vermeliydi, M öneki olmadan. A hattı, B hattı, C hattı. Sonra A1, A2 diye kollar olurdu. Haha, eski Berlin metro sistemi, ne komik, ona benzerdi, GIII, AII falan diye gidiyordu. Ama şu M önekiyle sırf isim fazla uzuyor. M1B, cisme bak yahu. Hiç düşünen yok, bunlar haritalarda yazacak, mektuplarda gerekecek, dille anlatacaksın, vs.
