de-D.12 » Tünel Patlaması Nasıl Önlenebilir?

[alabay]

Demin derlediğim şu mesajda bahsettiğim gibi, geçen cumartesi günüm trenlerde geçti, orada da bir tren dergisi okudum:

Bu dergide çok kısa bir not gibi düşülmüş bir yazı var, bana çok ilginç geldi, sitemizde paylaşayım dedim. Konu »Tünel Patlaması« (Tunnelknall). Bu, tünel içinde herhangi bir infilâk değil de, (çok) sür’atli bir trenin tünelden çıkmasından doğan patlama, yani »güm« sesi.

Makalede diyor ki, bu fenomen Almanya’da yenice. Yüksek hızlı trafikte (Hochgeschwindigkeitsverkehr) »mikro basınç (şok) dalgaları« (Mikrodruckwellen) oluşuyorlar. Bunlar elverişsiz durumlarda »tünel patlaması« olarak duyulabilecek yüksek sesli patlama olayları. Kolay anlatmak gerekirse (tercüme ediyorum, benim sözlerim değil), tünellerde basınç/şok dalgaları yoğunlaşıyorlar. Tren tünelden çıkmadan kısa bir avvel, trenin önünden ses hızıyla gezen bu şok dalgası tünel ağzından fırlıyor ve bir patlama sesi doğuruyor. Süpersonik hızla uçan askerî uçaklardan tanınan sonik patlama.

Bu patlama seslerini azaltmak/yok etmek için bir tekniğe başvurmaya başlamışlar Almanya’da: Tünel giriş ve çıkışlarına miğferler (Haube) takıyorlar. Bunlar trenin ânî tünele girişinde oluşan dalgalanmaları kısıyorlar. Bu tünel patlama probleminin araştırmasını DB Sistem Tekniği (DB Systemtechnik) denen Alman Demiryolları teknik bölümü araştırmış ve sonuçları/çözümü DB ağ (DB Netz) denen sisteme bir ilke olarak işlenmiş.

Bu ilginç, çünkü bizim buraya yakın Katzenbergtunnel dedikleri yeni bir tünel açılmıştı, içinden ICE trenleri uçunca, çıkışlarda ciddî patlama problemleri belirmiş. Demek ki, bunları araştırıp, bir çözüm bulmuşlar. Konvansyonel tren tünellerinde pek problem olmuyor herhâlde, ve belki şimdiye dek yüksek hızlı traslarda fazla uzun tüneller yapılmamıştı, ama uzun tüneller bu traslarda fazlalaşıyorlar.

Ek bilgiler olarak dergide şu notlar var:

Bu faktörler tünel patlamasını güçlendiriyormuş: Hız > 250 km/h, trenin baş/burun şekli (dikse), tünelin çapı (tekraylıysa), tünel uzunluğu > 5 km, tünel duvarları pürüzsüzse ve yol sabit ise.

Japonya’da bu konu 1970’lerden beri tanınıyormuş, Almanya’da ise bu problem yeni. Ama üstte yazılı faktörler Japon yüksek sür’atli tren şebekesinde onlarca senedir standart.

Kaynak: mobil 04.2014 dergisi, sayfalar 36/37.

[decimus]

Teşekkürler paylaştığınız için.

[Esat]

Kesin emin olmamak ile birlikte ben tünel ağızlarının farklı çıkış mesafelerinde inşa edilmesinin de bununla ilgisi var diye hatırlıyorum, gerçi orada asıl sebep tüneller arasında hava alışverişini kolaylaştırmaktı ama hızlı tren tünellerinde bu bahsedilen havanın basınç ile diğer taraftan çıkışına da faydası vardı "galiba" doğru anlamamış olabilirim alamanca bir şeylerdi