ist-M.03:02 » M2 Şişhane-Yenikapı Güney 2.Etap İnş

[Engin Y]

Yalnız Yenikapı yolu uzatıyor diye değerlendiriyoruz ama eldeki proje planının bütününe baktığımızda gayet mantıklı bir nokta, burada yanlış olan Başar' ın çokça dile getirdiği tek merkezli yada az merkezli sistem kurma çabası, aktarma merkezi seçeneklerinin arttırılması lazım.

Abi,

Benim iki önceki sayfada verdiğim örnek şu: Bugün, Maslak-4. Levent-Levent-Mecidiyeköy ekseni ile Ataşehir-Kozyatağı-Erenköy-Bostancı ekseni arasında çok ciddi bir ulaşım talebi var ve bu "beyaz yakalı" insanların çoğu arabayla tek başına kıta değiştiriyorlar.

Tamam abi, diyelim ki Yenikapı şahane bir nokta. O zaman planlamanı ona göre yaparsın abicim. M2'yi madem getirdin Taksim'den Yenikapı'ya, dönüş yapacak bir kavisle getirirsin ve saatin tersi yönünde 120 derece döndürerek Sirkeci'ye yönlendirirsin. Karşıya geçirdikten sonra, Üsküdar'da saat yönünde 120 derece döndürürsün ve Kadıköy'den sonra doğuya doğru (şimdiki gibi E-5'in altında değil de Minibüs Yolu'na daha yakın bir yerden) devam edersin.

Al sana, Hacıosman-Levent-Taksim-Haliç-Yenikapı-Sirkeci-Üsküdar-Haydarpaşa-Kadıköy (iskeleden biraz içeride, Boğa Heykeli'nin orada olacaktı durak)-Göztepe-Erenköy-Bostancı-Maltepe-Kartal Metrosu.

Ayrıca, Halkalı-Sirkeci Banliyö Hattı ile Haydarpaşa-Gebze Banliyö Hattı'nı da modernize et. Neden illa güzergâhı 100 yıl önce belirlenmiş ve günümüzdeki ulaşım taleplerine yanıt veremeyen demiryolunu karşıya geçiriyorsun ki?

Maslak'ta çalışan bir beyaz yakalı olsan, Erenköy'deki evine 10 dakika yürüyüş mesafesindeki metro durağında 35-40 dakika sonra ineceğini bildiğinde, metroya binersin tabii ki. Ancak, metroyla ulaşım süresi 60 dakikayı buluyorsa ve üstüne eve en az 15-20 dakika yürüyeceksen (metro durağı E-5 kenarında olunca, eve yürünecek mesafe de uzun şu anda) veya taksiye binmek zorunda kalacaksan, arabayla (yazın serin, kışın sıcacık) 90-120 dakikada gitmeyi seçebilirsin..

Ben, bu planlama hatalarında art niyet arıyorum. Bütün amaç, Üçüncü Köprü'nün haklı çıkarılması ve İstanbul'un kuzeyinin yerleşime açılması. Diyecekler ki: "Treni karşıya geçirdik efendim, ama köprüler hâlâ tıkalı." Tıkalı olur tabii, sen arabasıyla evine 90-120 dakikada giden adama metroyla üç kez tren değiştirerek 60 dakika yolculuk yaptırırsan, bir de evinden uzakta E-5 kenarına çıkartıp taksiye binmek mecburiyetinde bırakırsan, herkes arabasıyla gitmeye devam eder tabii ki.

İstanbul'un trafiğini çözmek istiyorsanız, işe köprüleri rahatlatmakla başlayacaksınız. Köprüleri rahatlatmak için de kıtalararası ulaşım talebine göre metro yapacaksınız, sadece kıta içi (Tuzla-Pendik-Kartal-Maltepe-Kadıköy aksı ve Bakırköy-Aksaray-Eminönü-Taksim-Beşiktaş aksı) ulaşım talebine göre değil..

[Esat]

Engin ben senin onerin yanlis ya da yenikapi sahane diye yola cikmiyorum, senin verdigin ornek cok dogru ve onerinde guzel, yanlis anlama sorun koordinasyonsuzluk, ibb planlarini marmaray a gore yapti yada revize etti, belkide en basinda birileri sistemin ibb ye devrine evet deseydi marmaray senin dedigin gibi yapiya donusebilirdi, fena mi olurdu? Cokta iyi olurdu ama boyle oldu, ben mevcut duruma gore yenikapi iyi diyorum ama bence daha iyisi kazlicesme olurdu diye de hep soyluyorum, ama bu sadece avrupa yakasi icin dogru olurdu, senin ornegin onemli ve ibb nin de bunun icin bogaz gecisli metro projeleri var ama 2030 a yetisirmi bilmem. Bence sorun tum planlarin tek elden gunun ve gelecegin durumuna gore yapilmamasindan kaynaklaniyor.

[alabay]

İnşaallah Şişli-Mecidiyeköy gibi bir Vezneciler-Saraçhane ismi doğurmazlar.

[Engin Y]

sorun koordinasyonsuzluk, ibb planlarini marmaray a gore yapti yada revize etti, belkide en basinda birileri sistemin ibb ye devrine evet deseydi marmaray senin dedigin gibi yapiya donusebilirdi, fena mi olurdu? Cokta iyi olurdu ama boyle oldu

Abi, aynen, ne yazık ki sorunumuz koordinasyonsuzluk ve planlaması onlarca yıl önce yapılmış projelerin ihtiyaçlara göre güncellenememesi..

Düşünsene, Yenikapı-Ayrılıkçeşme tüpüne M2 ve M4 trenleri girebilseydi, ne güzel olurdu.

Kimse kalkıp da "ama yurt dışında da aktarma var" demesin, orada bir sistemden diğerine geçmek hem ücretsiz, hem yolu uzatıp kulağı tersten göstermiyorsunuz, hem de bizdeki gibi dakikalarca yukarı çıkmayı ve yürümeyi gerektirmeyen, basit geçişler var hatlar arasında.

Ya aktarmalarla, ama yolu çok uzatmadan ulaştıran ya da yolu uzatan, ama aktarmasız ulaşım sağlayan bir sistemimiz olsaydı keşke. Bizimki hem aktarmalarla ulaştırıyor, hem de yolu uzatıp kulağı tersten gösteren, yorucu ve vakit çalan bir sistem.

Hem kel, hem fodul..

[alabay]

Aktarma – eninde sonunda – bizde de »mantıklı«, kısa ve ücretsiz olacak. 10, 20 sene olsa bile. Ammaaa … yine de şu tünellerin, sistemlerin hiçbir şekilde birbirlerine uygun olmamaları tamamen bize, belki de ek olarak İstanbul’a, ait bir »şey«.

Marmaray tüpünde demediysem bile, bunu en azından Haliç geçitinde söylemiştim. Ama yok öyle düşünen. Ada servis. Tüm yok. Bizde daha İETT, İBB, ÖHO ve şu öteki otobüs şirketi hep beraber tek bir numaralandırma sistemi beceremiyorlar. Taksim–Tünel tramvayı? Eski tünel hattı? Öyle işte.

Marmaray ilk baştan bir kent trafik immobilyası olarak düşünülseymiş. Ama asıl düşünce neydi? Tren? Kargo? Şov? Belli bile değil.

[Esat]

Düşünsene, Yenikapı-Ayrılıkçeşme tüpüne M2 ve M4 trenleri girebilseydi, ne güzel olurdu.

Güzel olurdu herhalde

Kimse kalkıp da "ama yurt dışında da aktarma var" demesin, orada bir sistemden diğerine geçmek hem ücretsiz, hem yolu uzatıp kulağı tersten göstermiyorsunuz, hem de bizdeki gibi dakikalarca yukarı çıkmayı ve yürümeyi gerektirmeyen, basit geçişler var hatlar arasında.

Buna katılmıyorum, kim diyor ücretsiz diye? Aktarma her yerde ücretli aslında burada tartıştığımız şey ile şikayet edilen şeyler farklı şeyler, biz bunu toplumumuza anlatamıyoruz, sorun sistemler arasında geçiş değil ücretlendirme politikası ve bilet tipi. Viyana, Paris ya da Berlin' de in tramvaydan bin metroya in bin otobüse, böyle olunca insan vay bee aktarma hep bedava diye düşünüyor, halbuki alakası yok otobüste bilet gösteriyorsun, ya da kontrolöre o bakıp karar verir senin biletin ücretsiz geçiriyor mu geçirmiyor mu bence aktarmanın İstanbulluya zulüm gelmesinin sebebi aktarmada kart basmak, akbil basmak ama kimse demiyor ya bastıkça ucuzluyor diye. Bu çok doğru bir sistem demiyorum, bence pahalı toplu ulaşım kullanıyoruz fakat moderen bir kontrolsüz geçişli aktarma sistemine de inanmıyorum. Paris' te metrodan banliyöye geçerken çatır çatır yeni bilet almak zorunda kalıyorsunuz ama, ya da Berlin ve Viyana' da tek binişlik biletiniz varsa elinizde bir durak için bile başka bir sisteme geçtiğiniz anda yeni biletiniz olmak zorunda ve bu dünyanın pek çok yerinde böyle, belki Kanada ve Yeni Zelanda hariç ama onlar başka boyutta yaşıyorlar zaten.

[alabay]

Aktarma her yerde ücretli

Bence pek değil. Bence yolculuk ücretli.

Asıl önemli olan, yolculuk tanımı. Berlin’de tek binişlik bilet yok. Olsa olsa, Kurzstrecke denen Kısayol bileti var. O da (eskiden) altı otobüs durağı veya üç tren istasyonu demekti. Ona göre iki durak eder bir istasyon, hesabı da ona göreydi. Bugün nasıl, bilmiyorum – ama sanırım ya aynısı, ya benzer.

Ama madem Berlin dedik … Berlin belli bir boyutta bir kent. Etrafında da metropol alanına giren başka kentler var. Ondan üç bölgesi var, A, B ve C. Freiburg’un da aynı şekilde üç bölgesi var, kent daha küçük olsa da, alan (!) benzer. Ve işte yolculuk tanımından sonra ikinci önemli olan alan veya blge tanımı. İnsanların bir kentte veya bölgede (kırsal da olabilir) belirli bir aksyon radüsü olur, iş, alışveriş, eğitim, sağlık, etkinlikler, eğlence. Genelde kentlerin ve metropol bölgelerin de bir merkezi, sanayisi, ikâmet bölgeleri ve bazen de »Speckgürtel« dedikleri dışta olan ikâmet bölgeleri olur.

İnsanın toplu taşımla bu alanlarda otomobilden çok daha ucuza yolculuk edebilmesi şart. Çünkü bu yoksa, toplu taşıma gerek kalmaz. Suudi Arabistan problemi, ki orada da artık bir düşünce yenilenmesi gözüküyor (Riyad).

Ona göre biletlendirme ve kart sistemleri düşünülür. Yine Berlin diyelim, son ~ 40 senede elbet farklı modeller geliştirdi. Neden? Çünkü 1. kent birleşip aniden iki misli boyutlara ulaştı ve 2. insanlardan beklenen aksyon radyüsleri çok büyüdü. Eskiden Batı Berlin’de meselâ aylık abonman kartlarında bir model vardı: metro sisteminin bir çeyreği ve iki otobüs hattı. Otobüs hatlarında paralel işleyen hatlara binme hakkı dahil. En büyük kart ise tüm sistemdi. Bugün tüm sistem normal, daha küçüğü yok. Bunların fiyatları artık aylık mı, senelik mi alınıyor, ona göre değişiyor. Aylık fiyatı x ise, senelik fiyatı 10x, meselâ. Öteki bilet modellerine şimdi girmeyelim, önemli olan, bir kentin çapına göre ne vakit bölümü gerektirdiği! Berlin şu an ya 120 ya 180 dakika. Bu zaman dilimi hep aynı. BIlet farklı olsa bile, zaman dilimi aynı. Bu zaman diliminde gereken herşeye binilebilir. Böylece bir yolculuğun belirli bir fiyatı olur. Tek bilet çok pahallı olur, çoklu bilet daha ucuzdur, zamanlık bilet daha da ucuz, ve abonman kartlar en ucuzu. Ama A’dan B’ye istersem direk, istersem 2 aktarmayla, istersem de 30 aktarmayla gidebilirim. Nasıl istersem. Yeter ki, abonman kartım yoksa (!), biletle bunu şu ve şu kadar zamanda hâlletmiş olmam. Abonman kartı tabiîki zaman dilimi problemini kaldırıyor.

Bu kadar basit. Paris’i Kemal ağabeyimiz anlatır, orada yaşıyor, orasını bilir. Paris gibi metrosu olan bir kentte banliyö belki de kentiçi için önemli de değil (konu RER ise). Onu da unutmamalı. Bu da yine başka bir şey – kent konsepti. Bizde hiçbir konsept yok! Problem bundan ibaret.

[Esat]

Aynı şeyi söylüyoruz aslında Başar, aktarma var ama aslolan aktarma ücreti değil yolculuk ücreti, doğru. Bir de ben yazmayı unutmuştum sen güzel ifade ettin, olayın temeli kentleşme ve kentleşmeye bakış, bahsi geçen kentlerin pek çoğunda iş-ev-okul döngüsü kent içinde homojen ya da ne bileyim iyi planlanmış ve toplu taşıma buna göre ya da bunu destekleyecek şekilde şekillendirilmiş, bence de doğru olan bu ama İstanbul ya da pek çok diğer Türkiye kentinde böyle bir bakış açısı yok, kent tasarımı diye bir şey yok, yap gitsin var. Çok basit bir örnek küccücük Viyana' da kentin güney sınırından batı sınırına gitmek 1 saat sürüyor, araba ile gitseniz yolları biliyorsanız hızlı ulaşabilirsiniz belki ama toplu ulaşım ile 1 saat çünkü 1 aktarma ile gidemiyorsunuz, dolaşmak gerekiyor. Eh işte bakın dünyada ilk 10 da hatta ilk 5 te gösterilen bir toplu taşıma sistemi ama böyle bir sorunu var, çözmeye de kimsenin niyeti yok, çünkü slowwlllyy mennnn, acelemiz yok :)

[Engin Y]

olayın temeli kentleşme ve kentleşmeye bakış, bahsi geçen kentlerin pek çoğunda iş-ev-okul döngüsü kent içinde homojen ya da ne bileyim iyi planlanmış ve toplu taşıma buna göre ya da bunu destekleyecek şekilde şekillendirilmiş, bence de doğru olan bu ama İstanbul ya da pek çok diğer Türkiye kentinde böyle bir bakış açısı yok, kent tasarımı diye bir şey yok, yap gitsin var.

Abi,
Benim yukarıdaki mesajımda şikâyet ettiğim koordinasyonsuzluk hakkında şöyle bir düşüm var: Kesinlikle merkeziyetçi olmayan, ama aralarında eşgüdüm sağlanmış işletmeler (TCDD, büyükşehir belediyelerinin ilgili kuruluşları) sayesinde, örneğin tek bir Internet sitesinden aldığın mobil biletle, Taksim-Kızılay-Konak arasında seyahat edebilmek..

Yani, bileti Internet'ten aldın, mobil biletini (bkz: IPhone Passbook uygulaması) özel turnikeye okutarak bindin M2'ye, Yenikapı'ya gittin. Oradan Marmaray'la Söğütlüçeşme'ye geldin, oradan da YHT ile Ankara, orada da 250 metrelik yürüyen bantla Ankaray Maltepe durağı ve Ankaray'a binerek iki durak sonra Kızılay. Tüm bu yolculuğun mobil biletini zahmetsiz ve tek seferde Internet'ten alabileceğin bir koordinasyon istiyorum.

İstanbul'da Akbil doldur ve turnikeye gir, YHT'nin biletini Trenmatik'lerden bastır, Ankaray'da kullan-at kartlardan al.. Bu zahmete hiç girmeden ve her adımın fiyatını (örneğin: 1,95 TL M2, 1,25 TL Marmaray (aktarma), 75 TL YHT ve 1,75 TL Ankaray = Toplam 79,95 TL) en baştan ödeyerek (kurumlar aralarında üleşsinler o ücreti) ve tek mobil biletle Taksim-Kızılay-Konak arasında seyahat edebilmemi sağlayacak koordinasyonu (tekrar ediyorum, merkeziyetçi zihniyeti değil, aralarında koordinasyon sağlamış kurumları) düşlüyorum..

[Esat]

Cok sey istiyorsun yapilmisi var ama bize ne zaman gelir bilmem, bakanlik ulke capinda gecerki bilet icin calisiyor ama senin bahsettigin sey degil, kentici ulasim sadece, seninki entegre hayal olmus :) kizmiyorsun degil mi

[Engin Y]

Abi, niye kızayım, ben de biliyorum hayal olduğunu

Sanırım yukarıdaki hayalim (mobil bilet hariç) Madrid-Barcelona arasında geçerliymiş. Yani Madrid'deki Plaza de España'da metroya binen birisi, tek biletle Barcelona'daki Plaça de Catalunya'ya dek gidebiliyormuş. (Arada dil bile değişiyor arkadaş, bkz: plaza ve plaça)

[alabay]

Almanya’da eyalet bileti denen bir bilet türü var; o eyalette tüm entegrasyonlu. Ama sadece eyalet çapında. Yani bir biletle – fiyatı fiks, şimdi bilmiyorum, 25 mi, 35 mi € – haftasonunda bir gün geçerli, hafta içi gecerlilik zamanını tam bilmiyorum (ben hep hafta sonu kullanıyorum). Eyalette ne varsa, binebilirsin

Ama bu fanteziye en yakın, sanırım, olsa olsa, İsviçre. Yani, bilmiyorum, bence ilk önce kent çapında bir yapalım da …