merhabalar, Tokyo'da yasayan ve demiryolu sistemini yogun bir sekilde kullanan biri olarak dilimin dondugu kadariyla bir kac bilgilendirme ve duzeltmede bulunacagim.
Oncelikle basliktaki ilk mesajdaki resimlere bakalim. Bu resimlerin hepsi banliyo trenlerinden. Burada banliyo derken kastim genelde yuzeyde giden trenler. Ama hiz ve sistem olarak metrodan farksizlar. En buyuk farklari istasyon atlamalari. yani banliyo, yari ekspres, ekspres, ozel ekspres, cok ozel ekspres
gibi turleri var ve turune gore durulan istasyon degisiyor. Benim en cok hosuma giden is ekspresi (commuter express) gorevi sabah ise gidis vaktinde sehir merkezine cok fazla durakta durmadan gidip donus yolunda durdugu durak sayisini arttiran tren.
Birinci resim musashino hattindan. Yaklasik 1 yil yogun bir sekilde kullandim bu hatti. Evveliyatinda sadece yuk tasimak icin tasarlanmis, ama bakmislar yogun bir yolcu talebi var bolgede, yolcu trenlerini de sefere koymuslar, yuk trenlerinin gecisine sık sık tanik oluyorsunuz bu hatta ama artik asil amaci yukten cok insan tasimaciligi. istasyonlar arasi mesafe tokyonun diger hatlarina nazaran biraz uzun gibi. belki de o sebepten express tren yok. (hattin yuzde 90ninda istasyon atlamayip sonlara dogru bir iki tane atlayan "ekpres"leri saymazsak) Tokyo bolgesini kuzeyden bir hilal seklinde sararak denize kadar gidiyor.
Ikinci resimdeki yesil tren Tokyodaki belkide en unlu hat olan Yamanote Hattinda. bu hat en merkezi tokyo bolgesinde bir yuvarlak cizip metro, shinlkansen, banliyo ne varsa birbirine bagliyor. Istanbulda boyle bir yuvarlak cizmek demek aradaki halic ve bogaz koprusunu gecen ve engebeleri asan bir sistem yapmak demek, Tokyo da ise bu hattin gectigi yer duz oldugundan boyle bir problem yok.
Japonyanin ikinci buyuk metropolu Osaka'da da buna benzer bir hat var oradaki adi Loop line (Kanjousen)
Ucuncu resimdeki mavi renkteki tren Keihin Tohoku hatti, Bu hattin masallahi var. Guneydeki Yokohama'yi kuzeydeki Saitama'ya bagliyor tabi boylece aradaki Tokyodan geciyor. Uzun ve cok kullanilan bir hat. Istanbula uyarlarsak izmiti trakyaya baglayan bir hat gibi.
Dorduncu resimdeki turuncu tren (muhtemelen) Chuo hattinin yeni treni. Chuo merkez manasina geliyor. Yamanotenin cizdigi halkanin ortalarinda kavislar cizerek gidiyor. sonra bati Tokyoya dogru yani iclere dogru dum duz gidiyor be bu bolgeleri merkeze baglamis oluyor. Bu hat Yamanote dairesinden ciktigi Shinjuku duragindan sonra kelimenin tam manasiyla dumduz oluyor. Haritadan bakinca cetvelle cizilmis gibi duruyor, yani sanki once hat cizilmis sehirler onun ustune kurulmus. Bu siralar bu hatta havaya kaldirma insaasi suruyor. ama tabi havaray gibi degil banliyo sistemini oldugu gibi situnlarla havadan goturup hatti hemzemin gecitlerden kurtarmaya calisiyorlar. Bu isi yaparken de kademe kademe yapiyorlar once bir yonu kaldiriyorlar (mesela tokyoya giden tarafi) boylece bir muddet gidisi havadan donusu zeminden bir hat ortaya cikiyor sonra kalani da kaldirip mevcut isleyen hatti hic durdurmadan insaati bitirmis oluyorlar.
Basta verilen harita pek aciklayici olmamis. Gri renkte verilen verilen kisim sadece Toei degil Yamanote de gri verilmis. Tokto ve civarindaki tum agir rayli sistemi asagidaki linkteki haritada bulabilirsiniz.
http://www.flickr.com/photos/kzaral/3373021846/sizes/o/
tumuyle yer altinda giden ve genelde tum duraklarda duran metro sisteminin buyuk bolumu yamanotenin cizdigi halkanin icinde kaliyor. Bu arada Toei 都営 (Japonca karakter cikmamis olabilir) 'sehir isletmeciligi' gibi bir manaya geliyor.
Bu arada metronun son duraginda baslayan baska bir ozel banliyo hattiyla yola devam etmesi olayina 直通 (chokutsuu) turkcesi 'direk gecmek' gibi bir sey oluyor. Boylece merkezde metroya binmis yolcular sehrin kenarlarinda kalan evlerine gitmek icin banliyoya aktarma yapmadan bindikleri trenle yola devam ediyorlar.
Son olarak Tokyodaki rayli sistem isletmeciliginden kisaca bahsedelim
1. JR yani Japanese Railways: devlet isletmesi, hatlarinin cogu yuzeyde gidiyor.
2. (genelde) yuzeyde giden diger ozel hatlar. (Seibu, Tobu Tojo Keio gibi) bunlarin isletmesi, reklami carti curtu hep birbirinden ayri,ama birbirlerine entegrasyonda sorun yok. ayni sirket icinde aktarma yapiyorsaniz bir kac kere bilet geregi olmuyor ve fiyat ucuz oluyor eger -mesela- devlet isletmesinden ozele, yeralti metrosuna falan aktarma yaparsaniz fiyat tuzlu oluyor.
3. Tokyo metro: yeralti metro hattinin cogu bu sistem altinda (marunouchi, ginza vb) nekadari ozel ne kadari devlet pek bilmiyorum.
4. Toei metro hatti: biraz daha ozel havasi var
Tokyo metroya aktarmada bir sorun yok ama fiyat normala gore tuzlu oluyor.