Evet, ne diyelim, Berlin metrosu dahi bir sistem!
Sunulan plân Berlin'in tüm trenleri plâni, yani metro (U-Bahn) ve banliyö treni (S-Bahn).
Tramvay (Straßenbahn) buna dahil değil, tramvay, normal numaralandırmayla, otobüs şebekesine ait.
Tüm bunlara bir de bir Metrobüs (laylaylooom) sistemi dahil oluyor. O sistemede hem otobüs, hem tramvay var (M hatları).
Bir sistem de vapur/tekne/feribot (Fähre/Schiff), F hatları.
Otobüs/tramvay şebekesi günlük ve gecelik diye iki isitemde çalışır. Gece N hatları var. M sistemi ise 24 saat işler. Metro saat 24/1'den sonra M hatları otobüs ile değiştirilir, banliyö trenleri 22 saat çalışır (yanılmıyorsam). Geceleri seferler genelde 30ar dakikada kalkar, bazı hatlar 15 dakikada bir. Berlin Istanbul gibi uyuşuk değil bu konuda. Ve tüm hafta boyunca parti var sanılmaz inşaallah, mesai için çok elverişli bir sistem.
Gelelim buradaki ağa. S U Netz, banliyö ve metro ağı demek.
Berlin'in 9 metro hattı var. Henüz çalışmayan bir U55 de var, U5 ile bir gün birleşecek, mini bir hat, üç istasyonluk sadece. U12 diye de, U1 ile U2 karışımı bir hat vardı - şu an işletiliyor mu, bilemiyorum, Berlin'de büyük fuarlar olunca işler(di) bir de hafta sonları geceleri.
Pırt fırt diye bir sapıklık yok ortada, ama yine de, metrolar iki, birbiriyle bağlanamaz, sistem, biri daha iri (Großprofil), biri daha küçük (Kleinprofil). Ray arası aynı, bir tanesinde elektrik üçüncü rayın üstünden, bir tanesinde altından alınıyor. Vagonlar büyüğünde biraz daha geniş. İki geçiş koridoru var (yani sisteme ait olmayan trenin yine de geçebileceği tünel ... ki tamirat, atdilat için, hareket imkânı sağlanabilinsin diye).
170 istasyon ve 145 kilometre hat var. Kullanılmayan, unutulmuş, yıkılmış istasyonlar da var, ama anlatmak zor, onu Vikipedi'den araştırın
Yapılmamış hatlar bilhassa U5'in tam boyu, o yüzden şu an U5 ve U55 var; U10 (biraz peri masalı gibi oldu, yüz mü, yetmiş mi kaç senedir plânlanıyor, bir gün belki olur, ama numarası belli ...), U11 de ona benzer bir şey. Berlin'in metro tasarılarını yazmak, kitap doldurur!
Metro trenleri şurada:
http://de.wikipedia.org/wiki/Bild:U-Bah ... sfelde.JPG
En solda yeni model, yanında eski doğu modeli (neredeyse pırt, ama değil), ortadaki iki müzelik, sağdaki eski ama hâlen kullanılan (Pyöngyang'da da var, oraya çok satıldı), en sağdaki de yine yeni tip. Yeni tipler kurt şeklinde, vagon vagon ayrı değiller.
Berlin metrosu 1902'de ilk açıldı, hem tünel, hem viyadük sistemiyle.
2005 senesinde BVG yaklaşık bir milyar yolcu saydı, aşağı yukarı yarışı metroyu kullandı (Vikipedi), günde 1,44 milyon yolcusu var, Trenler trafikte 122,6 milyon kilometre yolcu yolu yapıyor.
Daha fazla bilgiler, resimler ve ağlar için:
http://de.wikipedia.org/wiki/Berliner_U-Bahn
Gelelim banliyö sistemine, madem resmi sunulmuş, zaten şebekede de gösteriliyor ...
Berlin Banliyö Tren Sistemi 1871'den itibaren normal demiryollarından ayrıldı (!). 1920'lerden itibaren elektrik sisteme dönüldü. Şu an 15 hat çalışıyor. Şebeke uzunluğu 331 km, ki söylemek gerek ki, çok, ama çok hat ölü, işlemez hâlde, çökmüş, falan. Bunun sebepleri harp ve Berlin'in ikiye bölünmüş olması. Şimdilik 166 istasyon var (burada da ek: çok istasyonlar kapanmış hâlde). Yine de bayağı yeni yapma, uzatma, kurtarma plânları var.
Evet, tüm bunlara ek olarak bir de bir R sistemi var, Regional-Bahn demek oluyor bu, RE de Regionalexpreß oluyor, ama onlara fazla değinmeyeceğim şimdi.
Daha fazla bilgiler, resimler ve ağlar için:
http://de.wikipedia.org/wiki/Berliner_S-Bahn
Dünyanın en dahi sistemlerinden bir tanesi. Bir Berlinli olarak gururdan çatlıyorum, ve mukaise gerekirse, hep bu sistemle mukaise ediyorum. İşte İstanbul konusunda böyle ısırgan köpek gibi saldırmalarıma sebep bu sistem. Ki Berlin feci yoksul bir şehir
B. Alabay